z dziejów PRL

PRL – epoka słusznie miniona

Polska Rzeczpospolita Ludowa – Peerelem zwana – zaciera się już w pamięci ludzkiej. Jej ojcowie pomarli, jej dzieci wchodzą w wiek emerytalny. Ostatni więc moment, aby jej dzieje przekazać wnukom. Chciałbym mieć w tym swój skromny udział.

I dlatego uruchomiłem stronę “z dziejów PRL”, taki internetowy kącik pamięci, gdzie na kolejnych podstronach znajdują się świadectwa tamtej epoki, której miałem możność doświadczać. Nie były to doświadczenia dobre. Dotyczyły głównie domagania się wolności słowa gwarantowanej przecież teoretycznie przez konstytucję PRL. Gorzej było w praktyce, co przyczyniło się do wielkiego powodzenia – zwłaszcza w latach 80. – nielegalnych druków wytwarzanych poza zasięgiem Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, czyli po prostu PRL-owskiej cenzury prewencyjnej. Brałem w tym udział. Z grupą podobnych sobie ludzi drukowałem i rozpowszechniałem przez 6 lat w Krakowie (1983-89) podziemne pismo Mała Polska. Można zajrzeć do niego i teraz.

Po dwudziestu latach od zaprzestania wydawania Małej Polski opisałem jej dzieje w tekście “Bibuła po krakowsku” zamieszczonym jako wstęp do reprintu wszystkich 291 numerów MP drobiazgowo odtworzonych zgodnie z oryginałem. O firmie Mała Polska powstał też film dokumentalny w reżyserii Dariusza Walusiaka zrealizowany na zamówienie TVP Historia “Tygodnik podziemny Mała Polska, czyli bibuła po krakowsku”. Był on już wielokrotnie emitowany w TVP. Jest również dostępny w moim internetowym kąciku.

Dziś o tzw. Polsce demokracji ludowej, mogę powiedzieć jedno: wiem jak było. Toteż ten kącik pamięci polecam przede wszystkim naszej młodzieży, aby mogła poznawać najnowsze dzieje Polski z oryginalnych źródeł, m.in. z takich, jak moje wspomnienie “Mój 13 grudnia 1981” utrwalone przez Marka Czaplę z Niezależnej Telewizji Internetowej PROGRAM 7.  Zwłaszcza że u ludzi starszych pobrzmiewa niekiedy jakaś nutka nostalgii za tym, co  przeminęło, a czego naprawdę nie ma powodu żałować.

Ukoronowaniem mojej działalności podziemnej w PRL stało się przyznanie mi przez prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyża Wolności i Solidarności, którym zostałem udekorowany 12 listopada 2019 w Krakowie – 30 lat po zakończeniu wydawania Małej Polski. Krzyż ten, przyznawany od 2010 roku za opór wobec komunistycznej władzy w PRL w okresie od stycznia 1956 do 4 czerwca 1989 (oprócz okresu 31 sierpnia 1980 – 12 grudnia 1981), wzorowany jest na przedwojennym Krzyżu Niepodległości, wojskowym odznaczeniu przyznawanym za zasługi w walce o odzyskanie przez Polskę niepodległości przed I wojną światową, w jej trakcie oraz w latach 1918-21.

Władysław Tyrański